تبدیل «بازارگاه» از ابزار شفافیت به گلوگاه رانت

رئیس کمیته دامپروری مجلس، با اشاره به وضعیت واردات نهاده‌های دامی و ضعف در تخصیص ارز گفت که سوءمدیریت ارزی و انحراف در سامانه «بازارگاه» بحران جدی در بخش کشاورزی ایجاد کرده است.

به گزارش روابط عمومی انجمن غلات ایران، حجت الاسلام و المسلمین احد آزادی خواه -نماینده مجلس و رئیس کمیته دامپروری مجلس شورای اسلامی-در گفت و گوی ویژه خبری شبکه خبر اظهار کرد: چند متغیر در وضعیت فعلی نقش دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خشکسالی‌های اخیر است. با توجه به اقلیم کشور و وسعت اندک تولید داخل، از ۲۰ میلیون تن نهاده مورد نیاز کشور، تنها بخش محدودی در داخل تولید می‌شود. به‌عنوان نمونه، از مجموع حدود ۱۰ میلیون تن ذرت مورد نیاز، هنوز تولید داخلی ما به یک میلیون تن نرسیده است.

آزادی‌خواه با اشاره به وضعیت تخصیص ارز برای کالاهای اساسی گفت: دو سال پیش بیش از ۱۵ میلیارد دلار ارز برای واردات نهاده‌ها تخصیص یافت، اما امسال در لایحه بودجه این رقم به حدود ۸ میلیارد دلار کاهش یافته است. هیچ کمیسیونی در مجلس و هیچ وزارتخانه‌ای به اندازه جهاد کشاوزی ارز ترجیحی ندارد. این نابسامانی‌ها را باید مدیریت کرد. موضوع مهم دیگر تخصیص ارز طبیعی است که چنین کاهش چشمگیری منجر به بروز مشکلاتی در تأمین نهاده‌ها شود. البته اگر دولت تدبیر خود را بر رقم پایین‌تری گذاشته باشد، اشکالی ندارد، اما باید برای آن برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد.

وی با بیان اینکه بخش عمده ارزی که تاکنون استفاده شده مربوط به مطالبات سال‌های گذشته بوده است، تأکید کرد: در این شرایط، تولیدکنندگان و مرغداران بیشترین فشار را متحمل شده‌اند و بارها در پیام‌ها و گزارش‌های میدانی از کمبود نهاده‌ها گلایه کرده‌اند. مرغ که متوجه کمبود نهاده نمی‌شود! نیاز به نهاده دارد.

رئیس کمیته دامپروری مجلس در بخش دیگری از سخنان خود به سامانه «بازارگاه» اشاره کرد و گفت: من از مدافعان این سامانه هستم، زیرا نظم و ساماندهی خوبی در فرآیند توزیع نهاده‌ها ایجاد کرده است. البته این سامانه در آغاز اشکالاتی داشت که بخشی از آن‌ها در مجلس گذشته مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحاتی در آن انجام شد، با این حال، همچنان باید عوامل و تسهیلگران این سامانه مورد نظارت دقیق قرار گیرند.

آزادی‌خواه با اشاره به اقدامات نظارتی مجلس در حوزه نهاده‌های دامی اظهار کرد: مجلس شورای اسلامی کمتر از سه هفته پیش با رأی نمایندگان، تحقیق و تفحص درباره کیفیت واردات نهاده‌های دامی را تصویب کرد. ما وارد عمل شده‌ایم و این بخش نظارتی در بهترین شرایط خود قرار دارد. به زودی گزارش نهایی در صحن علنی مجلس قرائت خواهد شد.

وی با اشاره به چهار نکته مطرح‌شده از سوی کارشناسان برنامه افزود:  اعلام کردند که که سال گذشته کنترل مناسبی صورت نگرفت. اما باید توجه داشت که در سال گذشته بیش از ۱۲ میلیون تُن گندم خریداری شد، در حالی که امسال این میزان به حدود ۸۰۰ هزار تُن رسیده است؛ این تفاوت، پیام بسیار مهمی دارد.

آزادی‌خواه در ادامه با انتقاد از سیاست‌های قیمت‌گذاری گندم گفت: من سیاست فعلی تعیین قیمت گندم را نادرست می‌دانم. گندم باید در اولویت نخست کشور باشد. کشاورز با هزار مشقت، زمین را زیر کشت می‌برد اما قیمت فعلی گندم حتی هزینه‌های ابتدایی مانند بذر، کود، سم و کارگر را هم جبران نمی‌کند. بنده خودم کشاورز هستم و زمین زراعی دارم؛ از نزدیک در جریان مشکلات گندم‌کاران هستم. ما نباید اجازه دهیم کشاورز، به‌ویژه گندم‌کار که خط قرمز امنیت غذایی کشور است، متضرر شود.

وی افزود: نیاز کشور به گندم حداقل ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن است و اگر بخش صنف و صنعت را نیز لحاظ کنیم، این میزان به حدود ۱۲ میلیون تن می‌رسد. بنابراین سیاست‌گذاری غلط در خرید و قیمت‌گذاری گندم می‌تواند تبعات جدی برای امنیت غذایی کشور داشته باشد.

رئیس کمیته دامپروری مجلس با اشاره به محدودیت‌های بودجه‌ای و فرآیند لایحه دولت گفت: باید توجه داشت که بودجه به صورت لایحه از سوی دولت ارائه می‌شود و مجلس بر اساس قانون نمی‌تواند بیش از پنج یا شش درصد در مفاد آن تغییر ایجاد کند. اگر بیش از این میزان تغییر دهیم، فردا گفته می‌شود دولت قصد اجرای طرحی را داشته اما مجلس مانع شده است. این محدودیت در اصلاحات بودجه‌ای وجود دارد.

وی سپس آمار دقیقی از تخصیص ارز در سال‌های اخیر ارائه کرد و تصریح نمود: در سال ۱۴۰۱ میزان ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی ۱۶ میلیارد دلار بود که ۱۲.۷ میلیارد دلار آن تأمین شد. در سال ۱۴۰۲ نیز از ۱۵ میلیارد دلار مصوب، ۱۲.۸ میلیارد دلار تأمین گردید. در سال ۱۴۰۳ این رقم به ۱۱.۵ میلیارد دلار کاهش یافت، اما ۹/۱۹ میلیارد دلار آن پرداخت شد. امسال از مجموع ۸.۲ میلیارد دلار پیش‌بینی‌شده، تاکنون تنها ۴.۷ میلیارد دلار تأمین شده است. این آمار رسمی ماست.

آزادی‌خواه در ادامه گفت: باید بپذیریم که بانک مرکزی در تأمین ارز ناقص عمل کرده است. بخش خصوصی و واردکنندگان با مشکلات جدی مواجه هستند. بحث انحصار در واردات هم واقعی است و این موضوع مصداق کامل “روح انحصار” است. شکستن این انحصار آسان نیست، اما باید با شجاعت با آن مقابله کرد.

وی ضمن قدردانی از ورود سازمان بازرسی کل کشور به این موضوع تأکید کرد: مردم باید بدانند اشکال کار دقیقاً کجاست. امروز بیش از ۶ میلیارد دلار بدهی ارزی داریم که از شهریور امسال به قبل انباشته شده است. این مسئله‌ای جدی است و نیاز به تدبیر فوری دارد.

رئیس کمیته دامپروری مجلس  با اشاره به مشکلات ساختاری در حوزه واردات نهاده‌های دامی و نظام توزیع آن گفت: گاهی انسان وقتی تصاویر دامداران و مرغداران را می‌بیند که از شدت فشار و نبود نهاده‌ها در تنگنا قرار گرفته‌اند، واقعاً شرمنده می‌شود. این وضعیت در تاریخ تولید کشور بی‌سابقه است.

وی با بیان اینکه بخش عمده مشکلات به نحوه مدیریت و ساختار شرکت‌های واردکننده بازمی‌گردد، افزود: من اسناد کاملی از فهرست شرکت‌های واردکننده نهاده‌ها تهیه کرده‌ام. مثلاً در این فهرست مشاهده می‌کنیم که تنها یک شرکت، نیم میلیارد دلار ارز دریافت کرده است. در حالی که بخش عمده شرکت‌ها سهم بسیار ناچیزی دارند. روزی که من در کمیسیون مسئولیت گرفتم، مجموع شرکت‌های واردکننده حدود ۱۰۰ شرکت بودند؛ از این تعداد، حدود ۷۰ شرکت فعال بودند و متأسفانه دو یا سه شرکت از آن‌ها متعلق به یک فرد بود. این همان خطری است که بارها تأکید کرده‌ام که مدیریت در چنین شرایطی بسیار دشوار است.

آزادی‌خواه ادامه داد: کار سخت برای مردان سخت است. از حاکمان، وزرا و مسئولان انتظار داریم با شجاعت و تدبیر وارد میدان شوند و ساختار موجود را اصلاح کنند.

وی در ادامه به نقش تعاونی‌ها و اشتباهات سیاستی گذشته اشاره کرد و گفت: یکی از خطاهای بزرگ ما صادرات تخم‌مرغ با استفاده از ارز ترجیحی بود. ما با ارز یارانه‌ای تولید کردیم، اما نفع آن فقط به جیب عده‌ای خاص رفت و حتی یک دلار ارز به کشور بازنگشت. این نوع صادرات، مصداق پول‌شویی است. همان زمان آقای قالیباف نیز در نطقی به این موضوع هشدار داد.

رئیس کمیته دامپروری مجلس سپس به وضعیت سامانه بازارگاه پرداخت و افزود: بازارگاه در ابتدا با هدف شفاف‌سازی و نظم در توزیع نهاده‌ها راه‌اندازی شد، اما امروز دچار انحراف جدی شده است. به‌جای اینکه تولیدکننده مستقیماً نهاده خود را دریافت کند، فیلترهایی تحت عنوان “عوامل فروش” ایجاد شده که کار را برای دامداران و مرغداران دشوار کرده است. این فیلترها نه‌تنها مشکل را حل نکرده‌اند، بلکه پدیده خطرناک “خالی‌فروشی” را در بازار رواج داده‌اند. حتی وزیر جهاد کشاورزی نیز اذعان کرده که این روند اشتباه است و باید فوراً اصلاح شود.

وی تأکید کرد: اگر این مشکل به‌سرعت برطرف نشود، به غده‌ای سرطانی برای تولید کشور تبدیل خواهد شد و دامدار و گاودار را نابود می‌کند. مجلس نیز در تحقیق و تفحص اخیر، دقیقاً به همین موضوع ورود کرده است.

آزادی‌خواه در پایان با اشاره به ظرفیت بالای تشکل‌های تعاونی و اتحادیه‌ها گفت: اتحادیه‌ها و تعاونی‌های بخش کشاورزی آماده همکاری‌اند و از خدا می‌خواهند به آن‌ها میدان داده شود. این مجموعه‌ها توانمند، با تجربه و مورد اعتماد هستند. اگر توزیع نهاده‌ها از طریق همین شبکه و در قالب سامانه بازارگاه به‌درستی انجام شود، بسیاری از مشکلات فعلی حل خواهد شد.

کد مطلب 56570

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =